Portret kobiety - Zofia Fedorowiczowa

3 V 1938

Pap. brązowy naklejony na tekturę, węgiel, pastel
69,5 x 49,5 cm
sygn. u dołu: Dessein de Conge 3/V 1938 NII P (T.E.) Witkacy

Portret przedstawia ujętą frontalnie głowę dość młodej kobiety o szerokiej twarzy, dużych niebieskich oczach, małym nosie, niewielkich, ciemnoczerwonych ustach z sinawym cieniem na dolnej wardze, lekko spiczastym podbródku i gładko zaczesanych do tyłu ciemnych włosach ze słabo zaznaczonym przedziałkiem po prawej stronie.

Twarz jest lekko asymetryczna, z wyraźnie większym lewym okiem. Kobieta nieznacznie uśmiecha się.

Głowa opracowana jest przestrzennie z dużą dbałością o realizm, poza tym widoczna jest tylko szyja kobiety i szkicowo zaznaczony duży, spięty guzikiem kołnierz. Tło portretu stanowią roztarte czarne smugi węgla.

Autorskie adnotacje, to oprócz daty dziennej wykonania portretu - NII i P informują o tym, że w trakcie seansu portretowego artysta nie pił alkoholu, za to palił papierosa (papierosy). Oznaczenie "T.E" kwalifikuje portret do typu E. Portrety tego typu były rysowane dość swobodnie, na ogół przedstawiały osoby, które Witkacy znał i lubił, często były to kobiety, które mu się podobały. Francuskie określenie oznaczające "z zamiarem urlopu" może odnosić się do lekkiego zmęczenia nadmiarem zajęć; w tym bowiem okresie Witkacy wiele pisze (m.in. artykuł o Bronisławie Wojciechu Linkem, Ogólny wstęp do krytyki poglądów Koła Wiedeńskiego oraz konspekt sztuki Tak zwana ludzkość w obłędzie), a także, w ramach działającego w Zakopanem Towarzystwa Miłośników Teatru, tworzy Towarzystwo Teatru Niezależnego.

Sportretowana osoba - Zofia Fedorowiczowa była żoną jednego z najlepszych zakopiańskich przyjaciół Witkacego - Józefa Fedorowicza, meteorologa, a także aktora zakopiańskiego Teatru Formistycznego (grał m.in. Ryszarda III w "Nowym Wyzwoleniu" Witkacego) i członka Towarzystwa Teatru Niezależnego.

Witkacy chętnie portretował całą rodzinę Fedorowiczów, w latach 1927 - 1938 wykonał przynajmniej pięć portretów Zofii, omawiany portret uchodzi za ostatni z nich.

Jest bardzo interesujący, z uwagi na werystyczne opracowanie twarzy modelki i charakterystyczny dla późnych lat trzydziestych zabieg powiększenia jej oczu, co wzmaga ekspresję portretu nadając mu lekko niesamowity wygląd.

Portret został udokumentowany w ramach zbierania materiałów do katalogu oeuvre'u malarskiego artysty i przygotowań do jego monograficznej wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie, jaka odbyła się na przełomie lat 1989 i 1990. Jest opublikowany w: Stanisław Ignacy Witkiewicz 1885 - 1939. Katalog dzieł malarskich, oprac. Irena Jakimowicz przy współpracy Anny Żakiewicz, Muzeum Narodowe, Warszawa 1990, poz. I 2137.

Witkacy Domain

[kalendarium] [twórczość] [firma] [bibliografia] [aukcje] [falsyfikaty] [legendy] [witkacologia] [aktualności] [ośrodek] [opieka]