Portret Jadwigi Trembeckiej

XII 1927

węgiel i pastel na papierze
63,5 x 47,6 cm [w świetle oprawy]
sygn. p.d. ukośnie: Maciej Witkasiewicz / T.U [w kółku] 1927 / XII

Portret przedstawia frontalnie ujętą głowę kobiecą w czarnym zawoju modelowanym zielonkawymi smugami. Twarz ujęta jest realistycznie, z fotograficzną niemal dbałością o szczegół, choć ciemne patrzące w dół i lekko w lewo oczy zostały lekko powiększone. Żółte tło dodaje całości dodatkowej ekspresji.

Modelka, Jadwiga Trembecka należała do bliskiego kręgu towarzyskiego Witkacego w Zakopanem. Od r. 19 była żoną Mariana Zięby, sędziego z Huty Królewskiej, którego artysta również portretował latem 1933 r. (wzmianka w liście do żony z 1.08.1933). W latach trzydziestych, w ramach swoich słynnych "przebieranek" Witkacy sfotografował się w jego todze sędziowskiej.

Mistrzostwo ujęcia twarzy modelki w połączeniu z jej przebraniem oraz teatralnym oświetleniem twarzy sytuuje ten portret w grupie najlepszych i najciekawszych dzieł artysty. Użycie żartobliwego pseudonimu w sygnaturze oraz niezwykle rzadko występującego oznaczenia portretu jako typu "U" - "unikał" sprawia, że portret ten rzeczywiście należy do prac unikatowych, a więc szczególnie cennych. Oznaczenie "T.U" posiadają nieliczne portrety; są to zawsze wizerunki osób z bliskiego kręgu artysty, szczególnie przezeń cenionych. Witkacy oznaczył tak jeden z portretów Haliny Białynickiej-Birula z 1927 r. (żona zaprzyjaźnionego lekarza, miejsce przechowywania portretu nie znane, wymieniony w rękopiśmiennym katalogu zbioru Białynickich pod numerem 28), portret Tadeusza Boya-Żeleńskiego z listopada 1928 r. (ze zbiorów bliskiej przyjaciółki Boya, pisarki Ireny Krzywickiej, obecnie w największej witkacowskiej kolekcji - Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku) oraz portret Jerzego Ficowskiego ze stycznia 1929 r. (w zbiorach prywatnych). Wymieniony portret Boya jest ponadto tak samo sygnowany, tj. "Maciej Witkasiewicz". Pierwszy raz imienia Maciej Witkacy użył w 1913 r. w liście do Heleny Czerwijowskiej, czasami podpisywał tak listy, bardzo rzadko portrety.

Witkacy Domain

[kalendarium] [twórczość] [firma] [bibliografia] [aukcje] [falsyfikaty] [legendy] [witkacologia] [aktualności] [ośrodek] [opieka]