Portret kobiety - Lucyna Szczepańska

IX 1936

pastel na papierze beżowym
62,7x47,6 cm
sygn. l.d.: Witkacy / 1936 IX / NP / NII + piwo; p.d.: (T.E) W. [w kółku] / p.p.c.

Portret przedstawia kobietę ujętą frontalnie w popiersiu, ubraną w czarną suknię ze spiczastym dekoltem i narzucony na ramiona pierzasty szal "boa". Twarz kobiety o dużych, szeroko rozstawionych niebieskich oczach, cienkich, ukośnie opadających brwiach i wąskich, jaskrawo czerwonych ustach oraz krótkie, ułożone w fale włosy opracowane są realistycznie, z fotograficzną wręcz dokładnością, suknia i zdobiąca ją biżuteria (krótki sznurek pereł na szyi i owalny, biało-niebieski medalion przy dekolcie) - szkicowo. Tło wokół głowy kobiety zamalowano na czarno, nad ramionami pojawia się zielonkawa poświata, wyżej - smugi jasnego różu.

Portret jest niewątpliwym dziełem Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacego), o czym świadczy nie tylko charakterystyczny sposób jego wykonania ale i wzmianka o nim w liście artysty do żony, Jadwigi, napisanym 10 IX 1936 r. ("w jedno posiedzenie - widmowy po ciemku").

Wzmianka ta koresponduje ponadto z adnotacją Witkacego umieszczoną obok jego sygnatury - skrót p.p.c. spotyka się i w innych portretach i oznacza on "prawie po ciemku". W tym przypadku znakomicie charakteryzuje ona charakter całego portretu, gdzie zjawiskowa kobieta w czarnej sukni wyłania się z mrocznego tła. Litera "W" może tu oznaczać bądź skrót od "widmo, widmowy", bądź pierwszą literę imienia lub nazwiska osoby obecnej przy portretowaniu, niestety, nie zidentyfikowanej.

Portret został ponadto oznaczony skrótem "T.E", który oznacza jego przynależność do typu E, który oznaczał typ portretu o "dowolnej interpretacji psychologicznej, według intuicji Firmy". W praktyce artysta rysował w tym typie głównie kobiety, których uroda robiła na nim wrażenie.

Skrót "NP" oznacza powstrzymywanie się od papierosów ("Nie Palił"), "NII" (Nie PIł") abstynencję alkoholową, która jednak - jak świadczy dopisek - nie obejmowała piwa.

Omawiany portret jest jednym z piękniejszych i najbardziej efektownych portretów kobiecych narysowanych przez Witkacego w latach trzydziestych. Znany był dotąd wyłącznie z wzmianki we wspomnianym wyżej liście do żony (niepublikowanym, rękopis artysty znajduje się w zbiorach Książnicy Szczecińskiej); jedyna informacja o tym publikowana była w: Stanisław Ignacy Witkiewicz 1885 - 1939. Katalog dzieł malarskich, oprac. Irena Jakimowicz przy współpracy Anny Żakiewicz, Muzeum Narodowe, Warszawa 1990, poz. II 687.

Witkacy Domain

[kalendarium] [twórczość] [firma] [bibliografia] [aukcje] [falsyfikaty] [legendy] [witkacologia] [aktualności] [ośrodek] [opieka]